Sommige kinderen vinden nieuwe situaties spannend of kruipen achter jouw rug als een volwassene tegen ze praat. Of misschien verscheurt jouw kind tekeningen als het niet mooi is, is hij of zij faalangstig voor toetsen op school of durft het niet te gaan logeren.
Hoe kan je het zelfvertrouwen vergroten van je kind? Je wil graag dat je kind niet onzeker is en zich fijn en zelfverzekerd voelt, maar je wilt ook niet pushen en je kind de ruimte geven om zichzelf hierin te ontwikkelen. Ieder kind is tenslotte anders.
In dit artikel leggen we je uit hoe je het zelfvertrouwen vergroot van kinderen en hoe je je kind minder onzeker kan laten voelen. En daarbij richten we ons ook specifiek op het vergroten van het zelfvertrouwen van peuters, kleuters en pubers.
Onzekerheid bij kinderen
Misschien heb je een kind wat sneller huilt als er iets gebeurt, achter jouw rug wegkruipt als er een vraag wordt gesteld of veel bevestiging aan jou vraagt.
Het kan ook zo zijn dat je kind juist veel meer aanwezig is en zichzelf (over)schreeuwt. Dit gedrag straalt uit dat hij/zij de wereld aankan, maar komt juist ook in de problemen door te fel te reageren op anderen of snel iets af te pakken, te duwen of te drammen. Je kind reageert snel gefrustreerd en boos of praat erg negatief over zichzelf.
Al snel denk je bij onzekere kinderen aan de teruggetrokken, rustige kinderen, maar ‘beide soorten’ kinderen kunnen zich van binnen erg onzeker voelen en dit dus uiten op verschillende manieren.
Als ouder wil je dat je kind graag (meer) zelfvertrouwen heeft, voor zichzelf op durft te komen en leuk contact heeft met andere kinderen.
Kind meer zelfvertrouwen geven
Vaak denken we als ouder zijnde dat het zelfvertrouwen van je kind vergroten iets is wat je moet aanleren of wat moet groeien. Terwijl het eigenlijk net even iets anders in elkaar steekt…
Wist jij dat jouw baby namelijk geboren is vol met zelfvertrouwen? En dat juist de acties vanuit de omgeving ervoor zorgen dat dit zelfvertrouwen met de jaren afneemt? Dit gebeurt bijvoorbeeld door wat je kind te horen krijgt en wat je kind meemaakt. Elk kind krijgt regelmatig te horen (en zeker niet altijd bewust) dat hij of zij iets niet goed doet. En dit geeft linkjes in het onderbewustzijn van de hersenen (“Ik doe het niet goed genoeg”) en dit zorgt ervoor dat het zelfvertrouwen van je kind afneemt. Terwijl je juist wilt dat het zelfvertrouwen van je kind wordt vergroot.
Angst en zelfvertrouwen hebben veel met elkaar te maken. Je kind leert er het meest van als hij of zij zelf leert omgaan met onzekerheid en angsten. Hoe makkelijker je kind leert omgaan met angsten, hoe sneller het zelfvertrouwen je kind wordt vergroot.
Hoe het zelfvertrouwen vergroten van mijn kind?
We willen je in deze blog een aantal tips meegeven, zodat jij kan helpen met het zelfvertrouwen vergroten van het kind.
Tip 1: Pauzeer
Er zullen genoeg situaties zijn, waarbij jouw kind iets doet wat je bijvoorbeeld niet goed vindt, zoals de manier waarop je kind iets zegt of zijn of haar jas op de grond gooit in plaats van ophangt. Of er zullen situaties zijn die jij zelf anders zou doen, zoals de manier waarop je kleuter zijn boterham smeert of waarop je puber huiswerk maakt. Ook zal er regelmatig iets misgaan: drinken wat je peuter omgooit of je puber die zijn sleutels weer eens kwijt is.
Als je dit ziet gebeuren, begin dan bij jezelf en pauzeer. Haal diep adem en wacht voor je reageert. Jouw reactie is namelijk van grote invloed op hoe jouw kind tegen die situatie aankijkt. Dit wil je dus een bewuste reactie laten zijn. Wanneer jouw kind bijvoorbeeld zijn drinken om laat vallen, pauzeer en benoem daarna wat er gebeurt: “Oeps, het drinken is omgevallen.” Door te pauzeren geef je jezelf de tijd om een keuze te maken in je reactie en niet vanuit je triggers te reageren. En bovendien geef je je kind de ruimte om de situatie zelf aan te pakken. Je zou vervolgens bijvoorbeeld kunnen vragen hoe je het samen kunt oplossen, wanneer je kind zelf nog geen oplossing aangedragen heeft.
Tip 2: Handen op je rug
Laat je kind zoveel mogelijk zelf situaties oplossen. Dit begint al op een vroege leeftijd wanneer je peuter zelf zijn schoenen aan wilt doen, maar ook je puber die een huiswerkopdracht moet maken.
Neem de tijd, aanschouw wat er gebeurt en wanneer je kind er niet uitkomt, neem het dan niet direct over, maar ondersteun je kind. Stimuleer je kind vervolgens om weer verder te gaan. Wijs je peuter er bijvoorbeeld op om het klittenband eerst wat losser te maken of geef je puber stappen mee hoe hij of zij het beste kan leren voor een toets. Op deze manier leer je je kind vaardigheden aan om van binnenuit het zelfvertrouwen te vergroten.
Tip 3: Mond op slot
Wanneer onze kinderen iets goed doen of wanneer er iets gelukt is, zijn we als ouders vaak enorm enthousiast. We geven complimenten over het resultaat: “Wat heb je een goed cijfer gehaald?”, “Wat knap dat je hebt gescoord.” We zijn trots. Natuurlijk is dit hartstikke fijn!
En tegelijkertijd wordt jouw kind, wanneer je dit veel doet, afhankelijk van jouw complimenten en deze bevestiging op het gedrag, zelfverzekerder door de complimenten. Probeer daarom net iets vaker een duim op te steken of de inzet te benoemen: “Je hebt er hard voor geleerd” of “Wat heb jij flink doorgezet, ondanks dat het zo lastig was”. Dit zorgt ervoor dat het zelfvertrouwen van je kind wordt vergroot.
Het zelfvertrouwen van een onzekere peuter vergroten
Een peuter kan onzeker zijn en nieuwe dingen spannend vinden en wil dan graag jouw hulp hebben. Daarentegen kan een peuter zichzelf ook overschatten en graag veel dingen zelf uitproberen en ervaren. Zelf eten, zelf in het autostoeltje klimmen, zelf de deur openmaken met een sleutel enzovoort… Vaak zijn dit taken die je peuter nog niet altijd zelf kan.
Dit kost veel geduld voor jou als ouder en hierdoor neem je zelf snel taken over van je peuter en neem je niet de tijd om je peuter nieuwe dingen te laten ontdekken. Op het moment dat jij het overneemt van je kind of je kind niet de ruimte geeft om te experimenteren, geef je onbewust de boodschap af: “Je kunt het nog niet zelf” of “Het is niet handig dat je dit doet.” Dat kan ervoor zorgen dat je peuter juist onzeker wordt. Dat is niet de boodschap die je wilt geven of die je bewust geeft, maar je wilt op dat moment gewoon opschieten of je hebt geen zin in de gevolgen (dat al het eten bijvoorbeeld weer op de grond ligt).
Als je een taak of vaardigheid van je peuter overneemt (en van elk kind) creëer je op de langer termijn dat je kind afhankelijk van jou blijft.
Maar hoe kan je het zelfvertrouwen van een peuter vergroten? Wanneer je investeert in de zelfstandigheid van je peuter, maar later ook je kleuter en ook als je kind nog ouder is, versterk je de vaardigheden en het zelfvertrouwen van je kind! Met jouw ondersteuning en geduld, zal je kind het ook steeds beter echt zelfstandig kunnen. Uiteindelijk levert het jou ook meer rust op als je kind steeds meer zelf kan doen. Win-win, toch?
Zelfvertrouwen van een onzekere kleuter vergroten
Voor een kleuter gaat er een nieuwe wereld open door te starten op school. Dit kan ervoor zorgen dat je kleuter groeit in het zelfvertrouwen, doordat het succeservaringen opdoet en steeds zelfstandiger wordt. Daarnaast kan het je kleuter juist angstig en onzeker maken, omdat er veel nieuw is en er veel op je kleuter afkomt.
Het brein van de kleuter maakt daarnaast ook grote stappen in taal. Je kleuter kan steeds meer goed onder woorden brengen. Tegelijkertijd zijn zij nog niet in staat oorzaak-gevolg te kunnen zien. Hierdoor bestaat de valkuil dat je je kleuter overvraagt. In woorden kan je kleuter het vaak al wel zeggen en bijvoorbeeld zeggen dat hij of zij de volgende keer de tekening niet zal verscheuren of goed zal opruimen, maar het uitvoeren of het gevolg van het eigen gedrag zien, is nog te moeilijk. Dit kan maken dat zowel je kind en jij als ouder teleurgesteld worden, wat juist niet bijdraagt aan het vergroten van het zelfvertrouwen van je kleuter.
Let er op dat je je kleuter dus niet te veel vragen stelt en een beroep doet op vaardigheden die je kleuter al kan of zou kunnen leren, passend bij de leeftijd.
Zelfvertrouwen van een onzekere puber vergroten
Er verandert veel in de puberteit en dit heeft grote impact op de emoties en het gedrag van je puber. Dit kan je puber erg onzeker maken. Het is daarom van belang om het zelfvertrouwen van je puber te vergroten. Het is voor jou als ouder een periode van loslaten en soms ook met veel strijd en ruzie. Je kind heeft ruimte nodig om te experimenteren, om zelf fouten te maken, te ervaren en te leren. Je kind is veel met zichzelf bezig en aan het ontdekken wie hij/zij is en/of wil zijn. Dit is de groei (die nodig is) naar zelfstandigheid en opdoen van vaardigheden om het zelfvertrouwen te vergroten van je puber.
Je kunt je puber helpen door jezelf in te leven in de wereld van je puber. Probeer niet te oordelen. Pas daarin je verwachtingen aan. Ieder kind heeft zijn eigen kwaliteiten en dus ook jouw puber. Richt je vooral op het positieve en steun je puber in zijn of haar keuzes. Wanneer je puber een ‘fout’ maakt, zorg ervoor dat je geduld hebt zoals bij de eerste tip beschreven wordt. Je puber heeft ruimte nodig om te vallen, te leren en oplossingen te bedenken. Geef je puber vooral het gevoel dat hij of zij altijd bij jou terecht kan.
Verder doorpakken om het zelfvertrouwen van je kind te vergroten
Wanneer je met deze tips aan de slag gaat, zul je werken aan het vergroten van het zelfvertrouwen van je kind. Wees je er tegelijk van bewust, dat hoeveel je je als ouder ook inzet, je niet kunt voorkomen dat dit afneemt vanaf de babytijd. Op langere termijn leert je kind er het meest van als hij/zij zelf leert omgaan met onzekerheden en de angsten die eronder liggen. Je wilt je kind coping vaardigheden aanleren, zodat hij of zij goed leert omgaan met moeilijke situaties in het leven.
Wanneer je kind dit goed aanleert, gaat je kind makkelijker en flexibeler door het leven. En dan maak je je kind op deze manier ook sterker als volwassene.
In ons programma Rust In Ouderschap leer je een aantal basisstappen, die jouw kind helpen om makkelijker het zelfvertrouwen te vergroten bij kleuters, pubers en peuters. Op onze speciale pagina lees je wat je allemaal krijgt in het programma en hoe je kunt deelnemen. Klik hier voor meer informatie.