Een goede ouder-kind relatie is bevorderlijk voor de ontwikkeling van een kind. Maar kan een ouder-kind relatie deze ontwikkeling juist ook belemmeren? Wanneer er sprake is van een ongezonde relatie tussen een vader/moeder en zijn of haar zoon/dochter, kan dat zeker het geval zijn. Zoals bijvoorbeeld in het geval dat deze ongezonde ouder-kind relatie een symbiotische relatie is geworden. In dit blog nemen we je mee in de betekenis van een symbiotische relatie, hoe deze ontstaat, wat dit voor gevolgen kan hebben voor de toekomst en hoe je dit kunt doorbreken.
Wat is een symbiotische relatie?
Wanneer we spreken van een symbiotische relatie, betekent dit dat degene in de relatie van elkaar afhankelijk zijn om te overleven. In het geval bij dieren werken bijvoorbeeld sommige vissen samen met koraal en er zijn mieren die samenwerken met bepaalde bloemen.
Het dier zorgt er dan voor dat andere dieren de plant niet kunnen beschadigen. Door ze bijvoorbeeld weg te jagen. Andersom zorgt de plant ervoor dat het dier te eten heeft of een plek heeft om te schuilen.
Het dier en de plant beschermen elkaar waardoor ze allebei hun eigen overlevingskansen vergroten..
In de natuur kan een symbiotische relatie dus heel nuttig zijn, maar geldt dat ook voor mensen?
Een te sterke afhankelijkheid en betrokkenheid bij kinderen
Wanneer baby’s geboren worden ervaren zij zich niet als losstaand wezen maar als één met hun ouder. Hierdoor heeft iedereen de eerste maanden een symbiotische relatie met zijn ouder.
In een gezonde ouder-kind relatie zal de ouder aan de behoefte van de baby voldoen en tegemoet komen. Op het moment dat een ouder hier, bijvoorbeeld door een onverwerkte traumatische ervaring niet aan kan voldoen, zal de baby zich moeten aanpassen aan de behoefte van deze ouder. Deze ouder heeft ruimte nodig voor zijn of haar eigen verdriet, angsten en onzekerheden waardoor er geen ruimte is voor het kind. Soms geven ouders hun kind het gevoel dat de ontwikkeling van het kind minder belangrijk is dan die van de ouder. Een vader of moeder doet dit meestal onbewust, maar de gevolgen voor het kind en zijn ontwikkeling zijn altijd nadelig.
Het kind zal zich namelijk gaan leren gedragen naar de behoefte van de ouder. Wanneer het kind dat voelt wat zijn ouder voelt, zal hij reageren op wat die ouder nodig heeft en niet wat hij zelf nodig heeft. Hierdoor leert het kind minder goed zijn of haar eigen gevoelens te ontwikkelen.
Hoe kun je een symbiotische relatie voorkomen of doorbreken?
Voorkomen is ook hier het allerbelangrijkste, maar helaas niet altijd mogelijk. Erkennen en herkennen dat er sprake van is van een ongezonde ouder-kind relatie is dan ook de allerbelangrijkste stap. Om aan een gezonde relatie te werken is het belangrijk dat er ruimte is voor de behoefte en emoties van jouw kind. Merk je dat hier geen ruimte voor is, zoek dan altijd eerst hulp om dit te verwerken zodat jij als ouder beschikbaar kunt zijn voor jouw kind.
Daarnaast kun je aan de slag met:
Emoties er laten zijn
Wanneer jouw kind een emotie heeft, is deze emotie voor jouw kind echt. Deze emotie mag je er dan ook laten zijn. Ongeacht wat jij voelt en van de situatie vindt kun je deze benoemen:
“Het maakt je erg verdrietig, dat je geen hagelslag op je boterham mag, hè?” of “Je vindt het oneerlijk en het maakt je verschrikkelijk boos dat je niet op de iPad mag”.
De emoties van kinderen roepen bij jou als ouder vaak gedachten op als: “Ik doe het niet goed genoeg” of “Het is wel eerlijk, want je bent al lang genoeg op de iPad geweest”.
Echter kunnen de emoties van je kinderen los staan van je eigen gedachten. Zij ervaren dit zo. Door hun emoties er te mogen laten zijn en deze te benoemen zonder je eigen emoties en gedachten mee te nemen, leer je jouw kind zijn emoties erkennen en herkennen.
Tijd maken om samen te spelen
Maak iedere dag tijd vrij waarin je echt aandacht besteedt aan jouw kind. Zonder afleiding van telefoon of andere zaken. De hoeveelheid aan tijd is niet het belangrijkste. Dit kan al 10 minuten zijn. Wat wel belangrijk is, is dat je aansluit bij jouw kind. Wat vindt hij leuk om te doen? Laat jouw kind leiden.
Is dit een game (die jij wellicht totaal niet interessant vindt)? Stel er dan toch vragen over: Hoe werkt het spel? Kun je een level meedoen? En speel je een fantasiespel, laat dan ook je kind leiden.
Op deze manier sluit je aan bij de behoefte van jouw kind en leert jou kind dat zijn behoefte in die tijd voorop mag staan.
Echt contact maken
Maak echt contact met je kind op het moment dat je de emoties benoemt, je kind aanspreekt, in gesprek bent of samen speelt. Kinderen hebben voelsprieten voor wanneer je er niet volledig voor ze bent doordat je bijvoorbeeld op je telefoon zit of al met je volgende taak bezig bent. Fysiek of in gedachten. Door naar hen toe te gaan, aan te kijken en af te stemmen met de toon van je stem geef je ook hiermee je kinderen het gevoel er te mogen zijn.
Je zegt hiermee in werkelijkheid: Ik ben er voor je, ik heb tijd voor je en je mag er zijn.
Aan de slag met het doorbreken van jullie symbiotische relatie?
Het is van grote waarde om met bovenstaande punten aan de slag te gaan voor het herstellen van de relatie tussen jou en je kind. Weet dat wanneer je hier stappen mee wilt maken dit tijd kost. En die tijd is nu. Dus, heb jij te maken met een symbiotische relatie tussen moeder en dochter, moeder en zoon of heb jij juist als vader een ongezonde relatie met je kind? Dan kun je hier met onze hulp verandering in brengen.
Gooi vandaag de wanhoop weg en zorg voor geluk en liefde in huis. Opvoeding is namelijk niet iets wat je kunt overdoen. Pak daarom elke kans met beide handen aan. En met onze ruim 15 jaar ervaring als gedragswetenschapper/psycholoog en ambulant hulpverlener/kindtrainers willen we ook jou graag helpen en staan voor je klaar! In onze cursus Minder Boos, Meer Rust leer jij als ouder hoe jij jouw kind kan helpen en ondersteunen bij de emotionele ontwikkeling, waardoor jij meer rust en harmonie in huis krijgt en de ouder kunt zijn voor jouw kind waarvan wij weten dat je die wilt zijn.